;)
De film die ik graag had willen maken? Tja. In de eerste plaats is dat toch de film die ik heb gemaakt, mijn regiedebuut Eigen Volk, en omdat ik daar na een jaar ook flink wat op aan te merken heb, inspireerde de vraag me wel me af te vragen waar ik dan vanaf nu heen wil. Welke groei ik mezelf gun.
Zo kwam ik op drie films die me keer op keer weer diep raken en ontroeren. Twee daarvan hebben eenzelfde soort lyriek in vertellen: Das Leben der Anderen en Lucia y el sexo. De eerste viel af omdat een andere filmmaker ‘m al had uitgekozen voor een eerdere editie. Lucia y el sexo, die ik vooral roem vanwege het ijzersterke scenario, mijn voorliefde voor Spanje en de wijze waarop Julio Medem magisch realistische films maakt, werd toch tweede keuze omdat ik mezelf uiteindelijk toch niet dat soort films zie maken. Het esthetische vind ik prachtig, maar ligt nog lang niet in mijn bereik, vrees ik. Het is wel de enige film die me zo gek kreeg dat ik naar Formentera reisde, op zoek naar de plekken waar Medem de film maakte, terwijl ik mezelf een soort van ‘Lucia’ waande, toen ik op mijn huurbromfiets, net als de heldin van deze film, over de weg die het eiland doormidden snijdt, zoefde.
De derde film, Hundstage van Ullrich Seidl, is van een heel andere soort. Het is een veel hardere film qua manier van vertellen, en mist de lyriek en poëzie die me zo treft in de andere twee. Het is een stapeling van ellende en lelijkheid eigenlijk, en het is me wel eens gebeurd dat ik een romantische avond verknalde door deze film als mijn lievelingsfilm aan de beoogde lover te tonen. Toch is dit de film die ik zelf had willen maken omdat de werkwijze me zo aanspreekt, en ik mezelf als documentairemaker tot doel heb gesteld net als Seidl fictie en docu met elkaar te vermengen.
Het was in 2003 – ik werkte nog als theatermaker en deed nog niks met TV of film – toen een vriend me uitnodigde om op het IDFA mee te gaan naar de vertoning van Hundstage en de film me compleet overrompelde door de schaamteloosheid en lelijkheid, die samen opgeteld tot een onwaarschijnlijk pijnlijke schoonheid leidden. De scène in het begin waarin een vrouw vanuit een troosteloos winkelcentrum rechtstreeks een parenclub inloopt en aan een orgie deelneemt, de oude weduwnaar Walter die zijn huishoudster striptease laat dansen in de peignoir van zijn overleden vrouw en wiens kelder ingericht is als bunker / voorraadkamer voor als het weer oorlog wordt. (En waar hij na ieder supermarktbezoek op een weegschaal de boodschappen naweegt.) Het lifende meisje Anna dat al liftend de meest schaamteloze vragen stelde; al deze snerpende wrange verhalen brachten me compleet van mijn stuk en het Oostenrijk van Seidl herinnerde aan het volkse Belgische milieu waarin ik geboren ben.
Ja, in zekere zin wees Seidl me op de schat aan verhalen uit mijn jeugd die ik bij me draag, en die soms te onwaarschijnlijk klinken om waar te zijn. Toen ik hoorde dat Seidl diezelfde week nog een masterclass gaf op het IDFA twijfelde ik geen moment. Ik wou weten hoe hij dit voor elkaar had gekregen.
Seidl vertelde hoe hij amateurs en (semi-)professionele acteurs had uitgezocht en een koppeling had weten te maken tussen de bio’s van deze mensen en het storyboard van Hundstage dat hij samen met zijn rechterhand had ontwikkeld. Het scenario had hij bewust niet in detail uitgeschreven. Wel had hij het liftende meisje uit de film gevraagd om tientallen lijstjes te maken van bijvoorbeeld de 20 beste merken worst, de 20 beste merken televisietoestellen etcetera, en die uit haar hoofd te leren. Deze manier van werken inspireert me en Hundstage (maar ook andere Seidl films als Import/Export en Tierische Liebe) bewijzen dat het werkt.
Ondanks dat ik steeds weer gegrepen wordt door de hel die Seidl in Hundstagetoont, ben ik toch meer van de hoop, de verbinding en de liefde, weet ik. Daarom zal ik – ondanks dat ik ook voor schaamteloosheid kies – niet zo snel kiezen voor eenzelfde hardheid.
2003 is alweer negen jaar geleden en qua ontwikkeling ben ik wel toe aan de stap om een film te maken die het documentaire en het fictieve mengt. Maar niet met diezelfde hardheid, want ik ben en blijf dat meisje dat op een huurbrommer over Formentera zoeft, zichzelf wijsmakend dat ze Lucia is.
Als mensen me vragen wat ik doe, kan ik daar allerlei antwoorden op geven. Ik schrijf. Ik maak films. Ik schrijf voor anderen. Coach anderen in schrijven en presenteren. Enzovoort.
De buitenwacht zegt dan soms : ze is een multitalent.
Zelf hou ik niet zo van het woord multitalent. Ik ben van geboorte al multi genoeg. Ikzelf noem mezelf een storyteller die per verhaal wat ik te vertellen heb, het juiste medium uitzoekt.
www.neskebeks.nl
Kijk voor Eigen Volk op www.hollanddoc.nl
Neske Beks, april 2012